Bilim ve Teknik Dergisi her ay düzenli olarak çıkan bir dergi. Arkaplanda hummalı bir çalışma yapılıyor. Derginin içeriği her ay yapılan toplantılarla karar veriliyor. Yazılar bazen aylar öncesinden hazırlanıyor. İçerde ve dışarda dergi için popüler tarzda yazı hazırlayanlar var. Yazıların hepsi kontrolden geçiyor. Popüler bilim dilinde olgunlaştırılıyor ve tasarımları yapılıyor. Bu süreç git gel şeklinde en az birkaç defa devam ediyor. Dergide akademik makale şeklinde yazı bulamazsınız. Amacı bilimi sevdirmek, bilim okuryazarlığını artırmak.
Her ayın ilk Cuma’sı toplantılarda değerlendirme toplantısı yapılıyor.
Dergi her ayın 1’inde raflarda yerini alıyor. Reklamsız 96 sayfalık bir dergi. Konular titizlikle seçiliyor. İçerik, ana yazılar, kısa yazılar, bilim haberleri, sabit köşe yazıları, poster ve kitapçık ekleri şeklinde hazırlanıyor. Geçen sene Mart ayında Pi posteri verilmişti. Eylül ayında periyodik tablo verildi. Her sene başında o yılın astronomik olaylarının özetlendiği bir kitapçık veriliyor. Bu sene Ocak sayısında bulabilirsiniz: 2020 Gök Olayları Yıllığı.
Bu dergide hedef kitle 15 yaş ve üzeri. Bazı yazılar bilimsel olarak ağır kaçsa da hemen hemen herkese hitap edecek yazılar bulundurulmaya çalışılıyor. Aslında TÜBİTAK bünyesinde bütün nüfusu kapsayan dergiler mevcut. Bilim ve Toplum Dairesi Başkanlığı bünyesinde çıkan Bilim Genç, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergileri de var. Bilim Genç dergisi online (elektronik dergi) çıkıyor ve 12 yaş ve üzerine hitap ediyor. Bilim Çocuk ise 7 yaş ve üzerini hedeflemiş durumda. Meraklı Minik dergisi ise 3 yaş ve üzeri için çıkarılıyor.
TÜBİTAK Bilim ve Teknik dergisi ilk defa 1 Ekim 1967 yılında yayınlanmış. TÜBİTAK’ın kuruluşundan 4 yıl sonra. Şu an raflardaki dergi 626.ncı sayı. Bilim Toplum faaliyetlerinde öncü olmuş bir dergi. Aylık şu an 55.000 adet basılıyor. Bazen konuya göre bu baskı sayısı artabiliyor. Mesela ilk defa kara delik fotoğrafı çekildiğinde Mayıs 2019 sayısını biraz fazla bastırdık. Tahmin ettiğimiz gibi o sayı fazla satıldı.
Dergiye abone olmak kolay. Ben çevreme hem tavsiye ettim, hem aldım. (bilim ve teknik dergisi abonelik aramasında ilk gelen link)
Bilim ve Teknik dergisi 53 yıllık bir dergi olsa da diğer dergiler çok yeni. Bilim Genç 2015’de online başlamış, Bilim Çocuk 1998’de, Meraklı Minik ise 2007’de.
Dergi, #BilimOkuyanBilir etiketi (hashtag) ile sosyal medyada yer alıyor. Facebook ve Twitter’da 100.000’in üzerinde izleyicisi var. Instagram’da ise bu sayı 50.000 üzeri.
Burda bir şeyi hatırlatmadan geçemeyeceğim.
National Geographic dergisi ilk defa 1888’de çıkmış. Bilim ve Teknik dergisinden 79 yıl önce. Türksat’ta iken kablo TV platformu için National Geographic (Nat Geo) kanalları alacaktık. Bu vesileyle onların bir daveti üzerine 2011’de Washington DC’de merkezlerini gezmiştim. Derginin çıkarılma sürecini bizzat görmüştük.
Abraham Graham Bell National Geograhic topluluğunun kurucuları arasındadır. Annesi ve eşi sağırdı ve sağırlık üzerine çalışırken telefonu buldu. (Bazı buluşlar kazaradır, telefonda olduğu gibi).
Dergi dünyada renkli fotoğraf kullanarak çıkan dergilerin başında gelir. Foto jurnalizm, yıllar sonra 1920’lerde başlamıştır. Ondan önce çizimler vardı. Nat Geo dergisi doğa, deniz altı fotoları, hayvanların yuvalarından çekilmiş fotolar gibi birçok ilki yapmış bir dergidir. Dünya genelinde en çok bilinen dergilerin başında gelir.
Nat Geo dergisi 1926 yılında bir milyon aboneye sahipmiş. Şu an 6 milyonun üzerinde abonesi var. Online erişim de düşünüldüğünde dergicilik te bir yere doğru gidiyor. Artık basılı yayının eski günleri yok.
Tabii Nat Geo, Bilim ve Teknik dergisi ile aynı kategoride değil. Popüler bilim dergilerine baktığımızda öne çıkan başka dergilar var. Abone sayıları birkaç yüzbinden bir kaç milyonu bulabiliyor. Science, Scientific American, Popular Science, Discover, Popular Mechanics gibi dergiler örnek verilebilir.
Bilim ve Teknik Türkiye’de çıkan dergiler içinde hem en eskisi hem de fiyat bakımından en ucuzu diyebilirim. Abone olarak yakınlarınıza bilimi sevdirebilirsiniz. Tavsiye ederim.
Yazan: Doç. Dr. Lokman KUZU